De medisch hulpverlener moet in staat zijn om in korte tijd en in complexe contexten in de acute zorgverlening keuzes te maken en te handelen, waarbij de inzet is dat de patiënt in leven blijft. Een realistisch beeld van de eigen competentie, durven kiezen/handelen en daarover kunnen reflecteren, zijn daarom belangrijke aspecten van diens professionaliteit. Dit is het uitgangspunt dat, Masja Meier en Brenda Zandsteeg, tijdens het herontwerp van de bacheloropleiding Medische Hulpverlening (BMH) voor ogen hebben gehouden. In dit korte artikel lees je welke vragen, uitdagingen en oplossingen dit naar voren heeft gebracht.
Didactische pijlers
Omdat leren en toetsen niet los van elkaar te zien zijn, is er gekozen om zowel de didactische uitgangspunten als de toetsuitgangspunten in het curriculum opnieuw te bekijken. Formatief handelen en feedback literacy bleken krachtige begrippen bij het nadenken over effectief leren binnen onze opleiding (Nieminen et al., 2003). Hieruit werden 3 didactische pijlers opgesteld:
- studenten leren van echte voorbeelden, in taak realistische situaties (reflection in action);
- studenten leren van feedback van peers en experts;
- studenten leren in leerteams (reflection on action).
De rol van programmatisch toetsen
Bij het nadenken over een passend toetsprogramma en -systematiek waren Masja en Brenda op zoek naar concepten die zouden helpen bij het verwezenlijken van de volgende doelen:
- meer samenhang in het curriculum en dus ook in de toetsing;
- minder toetsen, meer formatief handelen;
- meer ontwikkelingsgericht denken;
- meer zelfregie bij onze studenten.
Uiteindelijk zijn ze o.a. geïnspireerd geraakt door het concept Programmatisch toetsen (van der Vleuten et al., 2012). Dit heeft invloed gehad op een deel van de volgende ingrepen binnen het toetsproces:
- een uitgezette gouden route – piketpaaltjes in aansluiting op de urgentiebehoefte van de studenten;
- het toetsen van grotere eenheden, beslissen per 15 of 30 EC;
- het inrichten van een programma met datapunten, dat het competentiedomein/ taakmodel behorend bij het beroep van de medisch hulpverlener goed dekt (Kane, 1992; Mislevy et al., 2003);
- het gebruiken van rubrics (Brookhart, 2018);
- het vragen van regie en verantwoordelijkheid van de student voor het verzamelen van feedback en bewijs;
- het verankeren van reflectie op de verkregen feedback als onderdeel van de bewijslast;
- het inrichten van remediering en opstellen van kennistests om studenten gelegenheid te geven vaker te oefenen.
Een terugblik op het proces
Terugkijkend op het herontwerpproces waren de validiteit en ontwikkelingsgericht denken terugkerende thema’s in de vele gesprekken binnen het team.
- Wat willen we dat een student laat zien om aannemelijk te maken dat deze succesvol zal zijn in het beroep van Medisch hulpverlener?
- Hoe kunnen we bewijzen van bekwaamheid zorgvuldig beoordelen en wanneer is welke feedback zinvol?
- Hoe geven we de student voldoende gelegenheid en tijd om te leren, te oefenen en te reflecteren?
- Wat zijn passende systemen om het leerproces te faciliteren?
Wil jij meer weten over het herontwerpen van jouw toetsproces?
Tijdens het Congres Toetsen & Examineren in het HO verzorgen Masja Meier & Brenda Zandsteeg op 27 maart een interactieve sessie waarin ze dieper ingaan om het herontwerp van het toetsproces binnen de bachelor Medische Hulpverlening.
Ben jij betrokken bij het herontwerp van jouw opleiding en/of heb je vergelijkbare vragen, kom dan naar de sessie of neem contact op Masja of Brenda.
- Masja Meier, voorzitter curriculumcommissie Bachelor Medische Hulpverlening, Hogeschool Utrecht (masja.meier@hu.nl)
- Brenda Zandsteeg, Learning and development expert, L&D Talents (brenda.zandsteeg@ldtalents.nl)
Bronnen:
- Nieminen, J. H., & Carless, D. (2023). Feedback literacy: a critical review of an emerging concept. Higher Education, 85(6), 1381-1400.
- C. P. M. van der Vleuten, L. W. T. Schuwirth, E. W. Driessen, J. Dijkstra, D. Tigelaar, L. K. J. Baartman & J. van Tartwijk (2012) A model for programmatic assessment fit for purpose, Medical Teacher, 34:3, 205-214
- Kane, M. T. (1992). An argument-based approach to validity. Psychological bulletin, 112(3), 527.
- Mislevy, R. J., Almond, R. G., & Lukas, J. F. (2003). A brief introduction to evidence‐centered design. ETS Research Report Series, 2003(1), i-29.
- Brookhart, S. M. (2018, April). Appropriate criteria: Key to effective rubrics. In Frontiers in Education (Vol. 3, p. 22). Frontiers Media SA.
